30 listopada odbyła się ostatnia w 2023 r. sesja strategiczna programu CIONET Cloud Excellence. Tym razem goście i prelegenci spotkali się we wnętrzach jednego z architektonicznych symboli Warszawy – Rotundy. 

Zgodnie z nowym formatem CIONET Cloud Excellence, w trakcie siódmej sesji strategicznej programu poruszany był więcej niż jeden temat. Co prawda główna oś projektu nadal prowadzi przez szeroko rozumiane wdrożenia chmury w polskich organizacjach, jednak Rada Programowa zdecydowała o rozszerzeniu zakresu dyskusji o inne obszary istotne dla uczestników z punktu widzenia wartości biznesowej dla ich organizacji.

I tak, Ireneusz Gawlik, dyrektor działu Machine Learning Research Lab w Allegro.pl opowiedział, jak wykorzystywana jest generatywna sztuczna inteligencja w firmie technologicznej na przykładzie doświadczeń jego firmy.

Kryspin Sławek, dyrektor Pionu Eksploatacji i Infrastruktury wespół z Renatą Jaroszyńską, dyrektor Biura Platformy Bankowości Elektronicznej, przybliżyli zgromadzonym etapy procesu transformacji chmurowej PKO Banku Polskiego.

Tematem ostatniej prelekcji, którą poprowadził Robert Róg, IT Director w MTU Aero Engines, było stosowanie chmury i rozwiązań Edge Computing w produkcji oraz związane z tym korzyści i wyzwania.

W bankowym metawersum PKO

Wprowadzeniem do sesji było wystąpienie Jakuba Kaszuby, Metaverse Product Ownera w Dziale Innowacji PKO Banku Polskiego, który przybliżył zebranym wirtualny świat Metaverse i przykłady, w jaki sposób idea ta wdrażana jest w PKO.

Metawersum to, mówiąc w uproszczeniu, tzw. internet 3D, internet wielowymiarowy – technologia, która pozwala zaistnieć w rzeczywistości wirtualnej w formie wizualnej. Dla firm organizacji stwarza to możliwość immersyjnego dotarcia do potencjalnych odbiorców (klientów).

Ewolucja Internetu dąży w stronę tego trójwymiarowego internetu, który pozwala nam zwiększyć możliwości interakcji z odbiorcą, zwiększyć jego doświadczenia, płynące z tego, co wykonuje w internecie poprzez różnego rodzaju formy interakcji, urządzenia dostępowe (smartfony, komputery, laptopy, konsole) – tłumaczył Jakub Kaszuba.

PKO od kilkunastu miesięcy podejmuje działania, by odnaleźć się w tym obszarze. Chce m.in. rozwijać działalność na internetowych platformach metawersowych, takich jak Decentraland i The Sandbox oraz gamingowych – Fortnite i Roblox.

Powstała wirtualna makieta Rotundy w postaci aplikacji na gogle rzeczywistości wirtualnej (VR). Gromadzone są informacje zwrotne od personelu, jak VR może pomóc w rozwiązywaniu codziennych problemów – np. związanych z obsługą klienta. PKO BP zorganizowało też wirtualne targi pracy.

Udało nam się zrealizować pokaźny event, na którym obecnych było ponad 600 użytkowników, zostało też otwartych kilkadziesiąt różnych procesów rekrutacyjnych. Wydarzenie było strzałem w dziesiątkę również z marketingowego punktu widzenia, uzyskując – dzięki wzmiankom w mediach na całym świecie – bardzo wysoką wartość w ekwiwalencie reklamowym. – powiedział Jakub Kaszuba

Na e-zakupy ze sztuczną inteligencją

Generatywna sztuczna inteligencja, niejako „uosabiana” przez udostępnione przez OpenAI narzędzie ChatGPT, dla wielu organizacji wciąż pozostaje niewiadomą. Dużo mówi się o potencjale tej technologii – przykładowo, analitycy McKinseya wskazują wiele różnorodnych zastosowań AI i obszarów, w których może ona przynieść wartość, szczególnie tych podatnych na automatyzację (obsługa klienta, marketing, sprzedaż, a nawet tworzenie oprogramowania).

Z szacunków McKinseya wynika, że wartość dodatkowa generowana przez GenAI może wynieść od 2,5 do 4,5 bilionów dolarów.

Praktyczne rozwiązania na szeroką skalę bazujące na GenAI pozostają jednak wciąż w sferze testów i planowania. Analitycy BCG oceniają, że ponad połowa szefów zespołów wykonawczych, prezesów nie rozumie, czym jest GenAI albo nie wie, w jaki sposób ją stosować. Sytuacji w tej materii nie ułatwia brak ram prawnych dla stosowania AI (dopiero 9 grudnia 2023 r. Parlament i Komisja Europejska porozumiały się w sprawie tekstu pierwszej kompleksowej regulacji w tym zakresie, tzw. AI Act, określającej zasady stosowania rozwiązań sztucznej inteligencji na terenie Unii Europejskiej).

W takim otoczeniu rynkowym organizacje podejmują samodzielne próby rozpoznania potencjału generatywnego AI. W Allegro.pl powstała w tym celu specjalna grupa robocza – interdyscyplinarny zespół złożony z technologów, ekspertów do spraw sztucznej inteligencji, prawników i ekspertów do spraw bezpieczeństwa.

Pytania, jakie postawili sobie członkowie zespołu, dotyczyły zarówno kwestii technicznych (jakie rozwiązania GenAI wdrożyć, jak to robić bezpiecznie i zgodnie z prawem, jak przygotować platformy technologiczne i danych do tych wdrożeń) jak i operacyjnych (jak zarządzać kosztami, jak dbać o poprawność działania rozwiązań, jak się zorganizować, aby ujawnić potencjał w organizacji).

Jak podkreślał Ireneusz Gawlik, z doborem technologii nie ma większego problemu – narzędzia dostarczają zarówno start-upy (z OpenAI na czele), jak i dostawcy chmury publicznej. Można zaopatrzyć się też w modele open source, szczególnie, jeżeli firma dysponuje zapleczem kompetencyjnym, umożliwiającym dostosowanie modelu pod konkretne wdrożenie. Większe wyzwania pojawiają się przy kwestiach poprawności działania GenAI.

Modele generatywne mają niestety taką przypadłość, że potrafią bardzo dobrze i bardzo przekonywująco odpowiedzieć na zadane pytanie i to będą kompletne bzdury. Modele te są po prostu tak przygotowywane – trenowane do tego, żeby generować spójny tekst, w dodatku na zbiorach, które pochodzą z Internetu. W tych zasobach mogą znaleźć się też niepoprawne informacje, później przez model powielane. – przypominał przedstawiciel Allegro. 

Przypadłość ta, określana mianem halucynowania, wymaga więc implementacji „bezpieczników”, które zminimalizują ryzyko błędów i przekłamań.

Modele mogą też ignorować te instrukcje, które im dajemy. Finalnie wszystko sprowadza się do tego, że jeżeli chcemy mieć rozwiązanie, które działa, musimy je porządnie zdewaluować – wskazał przedstawiciel Allegro.pl (ewaluacja wymaga człowieka „w pętli”, czyli dostarczaniu przez człowieka informacji zwrotnej w zakresie jakości danych). – Teraz nikt nie potrafi jeszcze budować porządnych rozwiązań GenAI. Wszyscy się uczymy wspólnie na błędach. A już na pewno zespoły produktowe w firmie nie wiedzą jak to zrobić, więc trzeba im pomóc przygotowując konkretną listę zadań do zrobienia – podkreślał.

Inne rekomendacje zebrane przez grupę roboczą Allegro.pl ds. GenAI dotyczyły m.in. konieczności opracowania wytycznych w zakresie cyberbezpieczeństwa i przygotowania organizacji na nowe zagrożenia w świecie AI (np. prompt injection) i kwestii prawnych (prawa autorskie). W oparciu o te zalecenia stworzony został proces „ideacji” rozwiązań – po to, by, jak mówi Irek, pogodzić ze sobą dwa konkurujące światy: bezpieczeństwa i prawny oraz innowacji i wytwarzania produktów.

Tworzenie produktów umożliwiamy od razu w bezpiecznym środowisku, które wewnętrznie nazwaliśmy GenAI Lab. Mamy tam dostęp do modeli i danych, które są bezpieczne, a które możemy sobie eksplorować i testować. Gdy widzimy, że rozwiązanie jest obiecujące, robimy pre-check z działem Security i prawnym. Dopiero po podjęciu formalnej decyzji o wdrożeniu rozwiązanie może trafić na produkcję. – powiedział Ireneusz Gawlik.

Chmura hybrydowa w PKO BP

Skąd się wzięła chmura hybrydowa w PKO Banku Polskim? Wszystko z powodu dużego przyrostu klientów, znaczącego wzrostu transakcyjności w kanałach elektronicznych i mobilnych oraz wysokich wydatków na rozwój systemów monolitycznych i rozbudowę infrastruktury bez przełożenia na skalowanie konkretne funkcjonalności.

Ten problem technologiczny i organizacyjny rozwiązano przechodząc na architekturę mikroserwisową dla wybranych funkcji biznesowych, wydzielając je do osobnych modułów. Wykorzystywano do tego różnego rodzaju rozwiązania do konteneryzacji co z czasem zaczęło powodować duże zróżnicowanie w sposobie zarządzania i utrzymania nowo wytworzonych modułów aplikacji. Podjęto decyzję o przejściu na jedną zcentralizowaną platformę konteneryzacyjną i budowie tzw. chmury prywatnej, wybór padł na RedHat OpenShift, na którą przeniesiono wytworzone aplikacje. Jednocześnie w Banku realizowano strategię Road2Cloud mającą na celu przeniesienie i uruchomienie wybranych usług w chmurze publicznej. Architektura nowo wytworzonych aplikacji mikroserwisowych na kubernetes pozwoliła na przenaszalność usług między platformami kontenerowymi w on-premis jak i do/z chmury publicznej.

Zmieniliśmy podejście do wytwarzania oprogramowania w naszych zespołach – przeszliśmy transformację cyfrową, w ramach której powołaliśmy zespoły, w których pracują razem programiści, biznes i bezpieczeństwo. To spowodowało, że musieliśmy także zmienić sposób, w jaki budujemy aplikacje, ponieważ aplikacje monolityczne, których do tej pory używaliśmy, przestały się w takim modelu sprawdzać – wspominała Renata Jaroszyńska.

Wypracowano i wprowadzono w życie konkretne pryncypia technologiczne. Jednym z nich jest to, że wszystkie rozwiązania muszą być tworzone jako kod, niezależnie od tego, czy chodzi o aplikacje czy środowiska, a rozwój oprogramowania musi być ustandaryzowany, zgodny ze standardami identycznymi dla wszystkich rozwiązań chmurowych. Drugim z pryncypiów była możliwość przełączania funkcjonalności pomiędzy różnymi środowiskami. Balansowanie ruchem pomiędzy środowiskiem on premise, a chmurą zapewnia wysoką dostępność usług.

Zgodnie z tymi założeniami pierwszym wyborem architektonicznym dla każdej nowopowstającej aplikacji są mikroserwisy. Aby zaradzić konieczności stałej rozbudowy infrastruktury sprzętowej zainicjowano proces przepisywania aplikacji monolitycznych na architekturę mikroserwisową. W pierwszej kolejności zaczęto wydzielać elementy bardzo obciążające, ale o nieregularnym użyciu, takie jak historia rachunku czy logowanie klientów, (w pierwszym wypadku liczba wywołań historii rachunków dochodzi do kilku milionów zapytań dziennie ale następuje w określone dni, np. pierwszy i dziesiąty dzień miesiąca). Wydzielenie elementów poza monolit i wyniesienie do chmury prywatnej czy też publicznej pozwoliło na ich niezależne skalowanie. Efekt?

Wynosząc funkcjonalności z monolitu do mikroserwisów w tym roku pierwszy raz od wielu lat nie musieliśmy rozbudowywać infrastruktury obsługującej IKO – powiedziała Renata Jaroszyńska.

Przedstawicielka PKO BP przyznała jednocześnie, że są funkcjonalności, które bardzo dobrze sprawdzają się w chmurze publicznej – na przykład rozwiązania analityczne. Z drugiej strony są funkcjonalności, które celowo zostawiono w chmurze prywatnej.

Patrzymy, gdzie są dane. Gdzie są dane, tam powinny być mikroserwisy, ponieważ dostęp do nich, czas obsługi zapytania jest wtedy najkrótszy – wskazała.

Wśród innych korzyści wynikających z przejścia na mikroserwisy prelegenci z PKO BP wymienili skrócenie czasu wprowadzania nowych produktów i funkcjonalności. Aktualizacja aplikacji monolitycznych jest wykonywana w określonych cyklach i musi być poprzedzona fazą kompleksowych testów.

Wejście w mikroserwisy spowodowało, że zespoły przestały sobie przeszkadzać. Nie musimy trzymać się okien wdrożeniowych, nie musimy już wdrażać rozwiązań w nocy, w weekend, tylko możemy to zrobić w ciągu dnia. Dodatkowo mamy selektywną i automatyczną skalowalność usług – podkreśliła Renata Jaroszyńska.

Decyzja o wdrożeniu chmury prywatnej była też swego rodzaju sposobem na zabezpieczenie się przed konsekwencjami zbyt szybkiego odejścia od rozwoju aplikacji w modelu monolitycznym. Chmura prywatna pozwala pracownikom opanować kompetencje związane z innym podejściem do wytwarzania i utrzymania oprogramowania.

Czy chmura dodaje skrzydeł

W MTU Aero Engines, spółce zajmującej się wytwarzaniem komponentów do silników lotniczych, decyzja o migracji chmurowej była podyktowana dążeniem do transformacji z tradycyjnej firmy do organizacji „data-driven”, w której kluczową rolę odgrywa analiza danych. Jednak z uwagi na to, że część produkcji trafiała na potrzeby wojska, proces nie był tak oczywisty – wszystko, co związane z militarnym aspektem produkcji, wymagało zachowania technologii i rozwiązań on premise.

Na potrzeby wdrożenia chmury firma opracowała kompleksowy plan działań, obejmujący m.in. ograniczenia projektowe, założenia budżetowe i definicje procesów biznesowych. Bardzo ważne miejsce w strategii firmy zajęła ciągłość produkcji.

W przeciwieństwie do banków głównym naszym źródłem danych jest produkcja. Wszystkie dane powstają głównie na produkcji, na naprawdę podstawowym poziomie, a dopiero później są przetwarzane i przesyłane – podkreślał Robert Róg.

Firma zacieśniła w tym obszarze współpracę z SAP (z którego rozwiązania do realizacji procesów produkcyjnych o nazwie SAP Digital Manufacturing już wcześniej korzystała).

Zaczęliśmy rozwijać to oprogramowanie ze względu na ogromną ilość danych, która powstaje na liniach produkcyjnych, a które trzeba przetworzyć i przeanalizować – wyjaśniał.

MTU posiada kilkanaście zakładów, wobec czego dane do podejmowania decyzji muszą spływać w synchroniczny sposób.

Musimy też zapewnić ciągłość produkcji, dlatego zdecydowaliśmy się na stworzenie warstwy pośredniej, która pozwoli nam na przetwarzanie danych krytycznych, a przesłanie do chmury wyłącznie tych niekrytycznych – dodał przedstawiciel MTU.

W ten naturalny sposób powołana została infrastruktura hybrydowa.

W ramach współpracy z SAP powstaje też rozwiązanie zarządzające obiegiem danych w systemach firmowych, przesyłanych między poszczególnymi środowiskami on premise, między on premise a chmurą, jak i w obrębie chmury. Celem jest zachowanie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa przesyłanych informacji i zapobieganie potencjalnym incydentom związanym z ich wyciekiem poza organizację.

Chmura w polskich firmach – badanie CIONET

Na zakończenie oficjalnej części spotkania Tomasz Bitner, dyrektor programowy CIONET wraz z Łukaszem Ciećwierzem omówili najważniejsze wnioski z badania „Cloud Excellence Insights – chmura w polskich firmach”, przeprowadzonego przez CIONET, a dotyczącego wykorzystania rozwiązań chmurowych w polskich firmach.

Jak wynika z badania, przeprowadzonego w drodze ankiety online wśród członków społeczności CIONET, chmura powszednieje, stają się pewnego rodzaju produktem powszechnego użytku – aż 70 proc. firm deklaruje, że zakończyło u siebie procesy migracji chmurowej.

W raporcie czytamy, że czynnikiem najbardziej spowalniającym inwestycje chmurowe są kompetencje – a raczej ich brak. Ankietowani pytani o główne obawy przed migracją, również często wymieniali brak niezbędnych umiejętności. Czy w związku z tym można w sposób szybki i skuteczny budować kompetencje chmurowe? Zdaniem eksperta – szybko, tanio i dobrze jednocześnie się nie da.

Mamy dostawców, integratorów, vendorów, którzy nam chętnie pomogą, ale to jest projekt bardzo krótkodystansowy. Jeśli myślimy o długofalowej migracji czy pracy z chmurą, musimy postawić na edukację wewnętrzną – ocenił Łukasz Ciećwierz.

Pełen raport jest dostępny do pobrania ze strony https://www.cionet.com/pl-pl/cloudexcellence#raport.

Cloud Excellence – o programie

CIONET Cloud Excellence to realizowany od 2022 r. program na rzecz wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie adaptacji chmury w polskich firmach. W ramach Cloud Excellence organizowane są cykliczne sesje strategiczne – problemowe spotkania w szerokim gronie uczestników programu – jak również warsztaty online.

Grono dotychczasowych partnerów programu, obejmujące firmy Accenture, Amazon Web Services, HP Enterprise, PwC i Red Hat, poszerzyło się ostatnio o nowych członków: IBM i Cloudware. Najbliższa sesja strategiczna odbędzie się 13 marca 2024 r.

Więcej informacji o zbliżającej się sesji strategicznej: https://www.cionet.com/cloudexcellence/8sesja

Więcej informacji o programie: https://www.cionet.com/pl-pl/cloudexcellence

LINKEDIN: https://www.linkedin.com/showcase/cloudexcellencepl/