W 2018 r. kilkoro menedżerów uznało, że na rynku rozwiązań dla sektora bankowego istnieje nisza, którą należy zagospodarować. Tak powstała spółka Vodeno, dostawca usług bankowych w modelu as a service. O pomyśle na platformę Vodeno i system core bankingowy opowiada Jarosław Sobel, Head of Core Services.

Vodeno jest dostawcą technologicznym platformy Vodeno Cloud dla podmiotów z sektora finansowego. To połączenie architektury mikroserwisowej, opartej na otwartym API, technologii Data Lake do gromadzenia i analizy danych płynących z platformy oraz technologii blockchain (prywatnego łańcucha) do zapewnienia integralności danych i ich weryfikacji. Automatyzację procesów zapewnia silnik BPM, zautomatyzowane są też procesy CI/CD. Platforma jest zbudowana i osadzona w chmurze Google. 

Prace nad systemem ruszyły w drugiej połowie 2018 r., a już w lipcu 2019 r. Vodeno produkcyjnie uruchomiło platformę w ramach fazy Friends&Family i przystąpiło do projektu restrukturyzacji banku Banca Monte Paschi Belgio. Bank przeszedł udaną transformację cyfrową i od jesieni 2019 r. funkcjonuje pod nazwą Aion (warto dodać, że zarówno Vodeno, jak i Aion miały wspólnego inwestora – fundusz private equity Warbug Pincus).

Core banking – w sercu bankowości

System core bankingowy, innymi słowy – system centralny – to oprogramowanie rejestrujące i utrwalające wszystkie transakcje wykonywane w banku. „Core” jest w tym wypadku skrótem od „centralised online real-time exchange” – system umożliwia szybką wymianę danych związanych z operacjami bankowymi, takimi jak płatności czy przelewy oraz obsługę procesów transakcyjnych.

Współczesne system core bankingowe „wystawiają” także interfejsy dla  użytkowników końcowych oraz integrują się z innymi systemami wewnętrznymi banku, na przykład narzędziami raportującymi.

O elektronicznym wsparciu bankowości można mówić od lat 70 XX w., gdy banki zaczęły używać pierwszych systemów mainframe. Druga generacja systemów nastała w latach 90. – chociaż banki wciąż bazowały na systemach mainframe, doszło całodobowe przetwarzanie, pojawiły się dodatkowe usługi jak płatności kartami i bankomaty. 

Jeżeli chodzi o architekturę aplikacji, systemy nadal były dość złożone, ale zaczęło się ich grupowanie, standaryzacja i wykrawanie obszarów domenowych. 

Na przełomie wieków dokonała się ewolucja wewnętrznej architektury aplikacyjnej – z typowo monolitycznej na zorientowaną usługowo. Aplikacje zaczęto reorganizować, aby można je było podzielić na domeny i, w efekcie, uczynić je prostszymi w utrzymaniu. Zaczęły pojawiać się pierwsze interfejsy API do łatwej integracji z innymi systemami, interfejsy graficzne – komputery z Windows i aplikacją końcową oraz systemy dostępu online dla klientów końcowych. 

„Około 2010 zaczęliśmy poważnie rozmawiać o chmurze, mikroserwisach, nowej architekturze aplikacji. Systemy zaczęły być rozdzielane na mikroserwisy, komunikujące się poprzez  API. To pozwoliło na reorganizację, dalsze ułatwienia w utrzymaniu aplikacji i szybsze, bezprzerwowe wdrożenia.”

Jarosław Sobel, Head of Core Services, Vodeno

Czy już czas na kolejną generację

Systemy core bankingowe, nawet te zbudowane w chmurze i bazujące na mikroserwisach, wciąż są ciężkie, drogie i całościowo trudne w zarządzaniu. W dodatku współczesna bankowość musi mierzyć się z takimi wyzwaniami jak brak specjalistów IT oraz ich wysokie wymagania finansowe; nie może też lekceważyć zainteresowania kryptowalutami.

„Systemy core banking koniec końców mają spełniać podstawowe zadanie, czyli wsparcie podstawowych produktów, rejestrację transakcji i obsługę klienta. A gdybyśmy użyli blockchaina, żeby zabezpieczyć cyfrowy dziennik księgowy, zapisywać wszystkie dane o produktach, klientach, transakcjach, dodatkowych operacjach księgowych? Dziennik księgowy byłby dystrybuowany (ale nie zdecentralizowany) tak by wyeliminować pojedynczy punkt awarii i zwiększyć dostępność i poprawić skalowalność. A nad tym wszystkim – smart kontrakty do definiowania operacji wykonywanych na tych produktach i danych. To w naszej ocenie próba zdefiniowania 5. generacji systemów core bankingowych.”

Jarosław Sobel, Head of Core Services, Vodeno

Blockchain w bankowości

Nic nie stoi na przeszkodzie by technologii łańcucha bloków używać w sektorze bankowym. Najsilniejszym argumentem „za” jest gwarancja niezmienialności danych, co jest pożądane w kontekście wymogów audytowych czy regulacyjnych. 

Mimo to obecne rozwiązania publicznych łańcuchów blockchain nie przystają do wymogów branży z uwagi na:

• prywatność danych (a raczej jej brak) – wszystkie dane w blockchainie są jawne i ogólnodostępne, każdy może mieć wgląd w historię transakcji
• długi czas przetwarzania operacji – sieć Ethereum umożliwia realizację ok. 25 transakcji na sekundę; w Bitcoinie kopanie nowych bloków przy obecnej mocy obliczeniowej następuje co ok. 10 min, co przekłada się na ok. 50-100 transakcji,
• brak mechanizmów księgowych – transakcje w bankach muszą mieć formę zapisów księgowych, blockchain zapewnia co najwyżej portflele między którymi przelewane są środki,
• brak możliwości wykonania transakcji w imieniu klienta, 
• brak możliwości zarządzania danymi klienta (na przykład na wypadek konieczności zablokowania potencjalnie nielegalnej transakcji).

Core banking plus smart kontrakty

Działalność banku polega na tym, że zawiera on pewną umowę z klientem, którą musi wypełnić. Oryginalne zapisy umowy nie mogą być zmienione, ale wszelkie ewentualne modyfikacje muszą być odwzorowane i dostępne dla obu stron. W tym ujęciu blockchain zapewnia integralność danych i wgląd w dane historyczne, a wypełniania zawieranych cyfrowo umów pilnują smart kontrakty. 

Smart kontrakt to nic innego jak samoobsługowy, automatyczny program komputerowy uruchomiony na platfofmie blockchain, którego celem jest cyfrowe potwierdzenie umowy zawieranej między stronami bez udziału człowieka. Blockchain zapewnia integralność kontraktu i jego wypełnienie z chwilą spełnienia warunków, jak również niezmienialność w czasie.

„Użyliśmy blockchaina i smart kontraktów, by na nowo zdefiniować poszczególne produkty bankowe i ich cykl życia. W oparciu o naszą platformę zbudowaliśmy dość elastyczny model danych, który również umożliwia wdrażanie nowych rozwiązań – architektura danych w dużych organizacjach może być skomplikowana i nastręczać trudności z integracją. Elastyczny model, który wywodzi się z core bankingu, adresuje tego typu operacje i ułatwia je. W naszej subiektywnej opinii to, co oferujemy, to piąta generacja systemów core bankingowych. System nie jest zorientowany na procesy, ale na klienta i zawierane z nim kontrakty. Cała reszta to technikalia.”

Jarosław Sobel, Head of Core Services, Vodeno

Rozwiązanie Vodeno zawiera moduł HiLo (od history log), zawierający kompletny rejestr transakcji i wszystkie informacje na temat klienta końcowego, definicje produktów i cykl ich życia oraz tzw. operacje nietransakcyjne. To „źródło prawdy” dla systemów pomocniczych, płatnościowych, audytu, raportów oraz dla samego klienta (dane w aplikacji mobilnej są ściągane bezpośrednio z systemu centralnego).

Smart kontrakty a koszty core bankingu

Z biznesowego punktu widzenia smart kontrakt jest nie tyle produktem bankowym, co opisem całego cyklu życia takiego produktu, pozwalającym definiować wszystkie powiązane operacje. Takie podejście zapewnia szereg benefitów, w tym:

• krótszy czas wdrożeń,
• tańsza obsługa klientów końcowych – wszystkie dane i aktywności są widoczne w jednym systemie, nie ma więc konieczności zaciągania ich z innych źródeł,
• niższy koszt utrzymania (jeden system = jeden koszt),
• szybsze aktualizacje, usuwanie problemów technicznych i biznesowych, łatwiejsza integracja.

„Jesteśmy w stanie w czasie rzeczywistym analizować każdy smart kontrakt i każdą realizowaną operację, co w typowych rozwiązaniach mainframe czy dużych systemach core bankingowych nie jest możliwe.”

Jarosław Sobel, Head of Core Services, Vodeno